สถาบันการสอนวิชาศึกษาทั่วไป

สถาบันการสอนวิชาศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นผู้นำในการจัดการศึกษาทั่วไปที่สร้างสรรค์บัณฑิตให้มีทักษะแห่งอนาคต มีความเป็นพลเมืองโลก และมีจิตสำนึกรับผิดชอบต่อสังคม ผ่านการเรียนรู้ที่ทันสมัยและยืดหยุ่น

เกี่ยวกับเรา


วิชาศึกษาทั่วไป (General Education) เป็นกลุ่มวิชาหนึ่งที่มีความสำคัญในหลักสูตรและการสอนใน ระดับอุดมศึกษาควบคู่กับกลุ่มวิชาชีพ (Professional Education) เพื่อพัฒนาบัณฑิตให้มีความสมบูรณ์อย่าง แท้จริง สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ได้มีการปรับปรุงเกณฑ์มาตรฐานหลักสูตร ระดับปริญญาตรี และกำหนดให้มี “วิชาศึกษาทั่วไป” แทน “วิชาพื้นฐานทั่วไป” ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 เป็นต้นมา โดยในปี พ.ศ. 2565 ได้มีประกาศคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา เรื่อง เกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรระดับ ปริญญาตรี พ.ศ. 2565 พร้อมกับให้ความหมายของ “หมวดวิชาศึกษาทั่วไป” ว่าหมายถึง “หมวดวิชาที่ เสริมสร้างความเป็นมนุษย์ให้พร้อมส าหรับโลกในปัจจุบันและอนาคต เพื่อให้เป็นบุคคลผู้ใฝ่รู้และมีทักษะที่ จำเป็นส าหรับศตวรรษที่ 21 อย่างครบถ้วน เป็นผู้ตระหนักรู้ถึงการบูรณาการศาสตร์ต่าง ๆ ในการพัฒนา หรือแก้ไขปัญหา เป็นผู้ที่สามารถสร้างโอกาสและคุณค่าให้ตนเองและสังคม รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงของ สังคมและของโลก เป็นบุคคลที่ดำรงตนเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง มีจริยธรรมและยึดมั่นในสิ่งที่ถูกต้อง รู้คุณค่า และรักษ์ชาติกำเนิด ร่วมมือรวมพลังเพื่อสร้างสรรค์และพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืน และเป็นพลเมืองที่มีคุณค่า ของสังคม” ซึ่งทำให้การจัดวิชาศึกษาทั่วไปในหลักสูตรระดับปริญญาตรีของไทย มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น ตาม ความมุ่งมาดที่จะให้ผู้เรียนสามารถบูรณาการองค์ความรู้ โดยเชื่อมโยงกับชีวิตและวิถีความเปลี่ยนแปลงของโลก ยุคปัจจุบันและอนาคต สมดังเจตนารมณ์ของการศึกษาทั่วไปที่หาใช่เพียงการเรียนรู้ขั้นพื้นฐาน แต่เป็นการเตรียมความพร้อมเพื่อบ่มเพาะให้ผู้เรียนมีจิตวิญญาณของการเรียนรู้ตลอดชีวิต

มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ตระหนักและเห็นความสำคัญดังกล่าว จึงได้ให้มีการประกาศใช้หลักสูตรวิชาศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยขอนแก่น เริ่มตั้งแต่ หมวดวิชาศึกษาทั่วไป พ.ศ. 2548 ตามประกาศสภามหาวิทยาลัยขอนแก่น (ฉบับที่ 8/2548) ลงวันที่ 23 กันยายน 2548 ซึ่งเป็นหมวดวิชาศึกษาทั่วไปกลางของมหาวิทยาลัย เป็นวิชาศึกษาทั่วไปที่สามารถตอบสนองยุทธศาสตร์ของมหาวิทยาลัยในด้านการพัฒนาคุณภาพ บัณฑิตตามเกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรระดับปริญญาตรี สำหรับหมวดวิชาศึกษาทั่วไป พ.ศ. 2548 มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้เริ่มการจัดการเรียนการสอนวิชาศึกษาทั่วไป ตั้งแต่ปีการศึกษา 2549 มาจนถึง 2 ปีการศึกษา 2552 รวมเวลา 4 ปี ผลการจัดการเรียนการสอนที่ได้ดำเนินมานั้น พบว่า เนื้อหาการสอนหรือ การจัดกิจกรรมบางรายวิชายังมีความซ้ำซ้อน อีกทั้งมีนโยบายชาติ เรื่อง การบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง สิทธิ มนุษยชน กฎหมาย เศรษฐศาสตร์ ที่เนื้อหายังขาดหายไป และในปี พ.ศ. 2551 สภามหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ออกประกาศ ฉบับที่ 3/2551 เรื่อง กรอบคุณลักษณะบัณฑิตและนโยบายหลักด้านการผลิตบัณฑิต มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ได้มีการปรับปรุงกรอบคุณลักษณะบัณฑิตใหม่ที่มีความสอดคล้องกับกรอบมาตรฐาน คุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (Thai Qualifications Framework for Higher Education) (TQF: HEd) และจากการวิเคราะห์ความต้องการของผู้ใช้บัณฑิต ตลาดงาน สภาวะของสังคมไทยและสังคมโลก โดยกรอบ คุณลักษณะของบัณฑิตใหม่ ประกอบด้วย 3 คุณลักษณะ คือ คุณลักษณะเด่น “พร้อมทำงาน” คุณลักษณะทั่วไปวิชาการ (Knowledge) วิชางาน (Skills) วิชาคน (Attitude) และคุณลักษณะเฉพาะของสาขานั้น ๆ จึงได้มีการปรับปรุงหมวดวิชาศึกษาทั่วไป ฉบับปรับปรุงใหม่ พ.ศ. 2553 ขึ้น


มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้เริ่มใช้หมวดวิชาศึกษาทั่วไป ฉบับปรับปรุงใหม่ พ.ศ. 2553 ตั้งแต่ปีการศึกษา 2554 จนถึงปีการศึกษา 2557 รวมเวลา 4 ปี จึงกำหนดการปรับปรุงหมวดวิชาศึกษาทั่วไป ประกอบกับตาม ประกาศมหาวิทยาลัยขอนแก่น ฉบับที่ 531/2556 เรื่อง มาตรการและแนวทางเพื่อขับเคลื่อน มหาวิทยาลัยขอนแก่นสู่เป้าหมาย (เพิ่มเติม) ข้อ 4.1.3 แนวทางด้านการเรียนการสอน กำหนดให้มีการทบทวน และปรับระบบการจัดการเรียนการสอนในรายวิชาศึกษาทั่วไปเพื่อสร้างคุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ (คุณลักษณะบัณฑิตศตวรรษที่ 21) และ อัตลักษณ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น (Ready to Work) เพื่อให้การจัดการเรียนการสอนวิชาศึกษาทั่วไปของมหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับมาตรการ และแนวทางในการขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยขอนแก่นสู่เป้าหมาย รวมถึงสะท้อนการส่งเสริมและพัฒนาผู้เรียน ตามคุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น และกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา แห่งชาติ จึงดำเนินการปรับปรุงหมวดวิชาศึกษาทั่วไปฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2558 ขึ้น

ในปีการศึกษา 2561 มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ใช้หมวดวิชาศึกษาทั่วไป ฉบับปรับปรุงใหม่ พ.ศ. 2558 ตั้งแต่ปีการศึกษา 2559 จนถึงปีการศึกษา 2561 รวมเวลา 3 ปี และสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา ได้ ประกาศมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 (คณะรัฐมนตรี มีมติให้ความเห็นชอบ เมื่อวันที่ 2 ตุลาคม 2561) ได้กำหนดผลลัพธ์การศึกษาที่ต้องการ (Desired Outcomes of Education หรือ DOE) คือ การพัฒนา ให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะเป็นผู้เรียนรู้ (มีทักษะการเรียนรู้ตลอดชีวิต พร้อมเผชิญความเปลี่ยนแปลง มีความเป็น ผู้นำ มีความรู้ความสามารถ มีคุณธรรม ความเพียร มุ่งมั่น มานะ บากบั่น และยึดมั่นในจรรยาบรรณวิชาชีพ สร้างสัมมาอาชีพที่ดีต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม) เป็นผู้ร่วมสร้างสรรค์นวัตกรรม (มีทักษะทางปัญญา ทักษะ ศตวรรษที่ 21 ความฉลาดดิจิทัล (Digital Intelligence) มีความสามารถในการบูรณาการศาสตร์ต่าง ๆ สร้างสรรค์นวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่า มีคุณลักษณะความเป็นผู้ประกอบการ รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงของสังคม และของโลก) และเป็นผู้มีความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง (เป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง มีความกล้าหาญทางจริยธรรม ยึดมั่นในความถูกต้อง รู้คุณค่าและรักษ์ความเป็นไทย มีจิตอาสา กล้าต่อต้านการกระทำในสิ่งที่ผิด ร่วมมือ รวมพลังสร้างสรรค์การพัฒนาที่ยั่งยืน ขจัดความขัดแย้งและสร้างสันติสุขในสังคมไทยและประชาคมโลก) ดังนั้น เพื่อให้การจัดการเรียนการสอนวิชาศึกษาทั่วไปของมหาวิทยาลัยขอนแก่น สอดคล้องกับมาตรการและแนวทาง ในการขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยขอนแก่นสู่เป้าหมาย รวมถึงสะท้อนการส่งเสริมและพัฒนาผู้เรียนตามคุณลักษณะ3บัณฑิตที่พึงประสงค์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่นและผลลัพธ์การศึกษาที่ต้องการ (Desired Outcomes of Education หรือ DOE) ของชาติ จึงดำเนินการปรับปรุงหมวดวิชาศึกษาทั่วไป ฉบับปรับปรุงใหม่ พ.ศ. 2562 ขึ้น

ปีการศึกษา 2565 สภามหาวิทยาลัยมอบนโยบายให้มีการพัฒนาการเรียนการสอนที่ตอบสนองต่อการ พัฒนาบัณฑิตให้พร้อมต่อศตวรรษที่ 21 โดยเฉพาะการพัฒนาทักษะด้าน ABCD (Artificial Intelligence, Blockchain, Cloud และ Big Data) รวมทั้งสมรรถนะพื้นฐานของ ABCD ที่ส าคัญ ได้แก่ Computational Thinking และ Statistical Thinking ดังนั้น จึงได้มีการพัฒนารายวิชาที่ส่งเสริมการพัฒนาความรู้และทักษะ ดังกล่าว และทำการแก้ไขเพิ่มเติมหมวดวิชาศึกษาทั่วไป ฉบับปรับปรุงใหม่ พ.ศ. 2565 ขึ้น

สำหรับปีการศึกษา 2567 มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ดำเนินการพัฒนาหมวดวิชาศึกษาทั่วไป โดยอิงตาม กรอบของการศึกษาที่มุ่งผลลัพธ์ (Outcome-Based Education: OBE) โดยกำหนดสมรรถนะทั่วไปที่จะเติมเต็ม สมรรถนะเฉพาะวิชาชีพของแต่ละหลักสูตรในมหาวิทยาลัยขอนแก่น เริ่มจากการจัดเวที Dean Forum เพื่อรับ ฟังความคิดเห็นจากคณบดีทุกคณะ การรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากคณาจารย์ในมหาวิทยาลัย และ ผู้ทรงคุณวุฒิ จากนั้นกำหนดผลลัพธ์การเรียนรู้ที่สอดคล้องกับผลลัพธ์การเรียนรู้ตามมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษา พ.ศ.2565 ซึ่งนำไปสู่การพัฒนารายวิชา/ชุดวิชาต่าง ๆ ขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นการบูรณาการ รายวิชาเดิม หรือสร้างรายวิชาใหม่ รวมถึงวิธีจัดการศึกษาแนวใหม่เพื่อให้บรรลุถึงสมรรถนะทั่วไปที่กำหนดไว้ และเพื่อให้สอดคล้องและเป็นไปตามประกาศคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา เรื่อง เกณฑ์มาตรฐาน หลักสูตรระดับปริญญาตรี พ.ศ. 2565 ที่กำหนดให้สถาบันอุดมศึกษาอาจจัดวิชาศึกษาทั่วไปในลักษณะจำแนก เป็นรายวิชา หรือลักษณะบูรณาการใด ๆ ก็ได้ เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของหมวดวิชาศึกษาทั่วไป โดยให้มี จำนวนหน่วยกิตรวม ไม่น้อยกว่า 24 หน่วยกิต และต้องแสดงการวัดและประเมินผลที่สะท้อนการบรรลุผลลัพธ์ การเรียนรู้ของผู้เรียน ที่สอดคล้องกับปรัชญาและวัตถุประสงค์ของการจัดการศึกษาวิชาศึกษาทั่วไปได้อย่าง ชัดเจน ซึ่งมหาวิทยาลัยขอนแก่นเริ่มใช้หมวดวิชาศึกษาทั่วไป ฉบับปรับปรุงใหม่ พ.ศ. 2567 ในปีการศึกษา 2567


wpChatIcon